چو ایران نباشد تن من مباد، بدین بوم و بر زنده یک تن مباد
این شعر فردوسی همیشه محبوب ایرانی ها بوده و تا به خاطر داریم ورد زبانها. به تازگی این بیت بر روی پیراهن های مردانه و زنانه چاپ میشود و نشانه میهن پرستی است. درست مثل سمبل اهورا مزدا که یک آدم را در میان دو بال بسیار بزرگ به صورت غریبی نشان میدهد و سالهاست که به طور کلیشه ای به صورت گردن بند جای الله، محمد و علی و حسین را که قدیم ها بسیار رایج بودند گرفته است (۱). ء.
ولی این شعر یعنی چه؟ فکر میکنم یعنی: اگر روزی قرار باشد که ایرانی دیگر وجود نداشته باشد، من آرزو میکنم که هیچ کس دیگری من جمله خود من در این آب و خاک زنده نماند!؟ هدف از واژه ایران در این شعرچیست؟ آب و خاک ایران؟ خوب اگر آب و خاک وجود نداشته باشد که معلوم است کسی زنده نخواهد بود. ء
شاید منظور از ایران، مردم و فرهنگ ایران است. آیا مردم ایران به معنی نژاد آریا است (ترکیب پارت ها و ماد ها)؟ یا همه اقوامی که در ایران زندگی میکنند؟ یا کرده اند؟
اگر منظور فقط یک نژاد آریایی از ترکیب پارت ها و ماد ها باشد که خوب این شعر معنی بسیار نژاد پرستانه ای به خود میگیرد (ما همه میدانیم منظور فردوسی کدام ایرانی است) . ولی اگر منظور یک مجموعه بسیار مخصوص و مشخص از چند نژاد باشد (شامل ترک، عرب، ترکمن و کرد) که این باز هم معنی شعر را عجیب میکند. یعنی من آرزو میکنم نژاد الف، ب، تا جیم فقط در این ناحیه زندگی کنند و در غیر این صورت باید همه جای آن خاک و خون شود و همه بمیرند. ء
حالا فرض کنیم میدونیم منظور از مردم ایران و فرهنگ ایران چیست. وارد آن مساله نمیشیم. پس شعر میگوید اگر قرار باشد که روزی مردم ایران و فرهنگ ایرانی در این آب و خاک نباشد، من میخواهم که نه من دگر زنده باشم و نه هیچ کس دیگری؟؟ من میخواهم که هم خود بمیرم وهم همه انسانهای دیگر که در این منطقه ایرانی نیستند. ء
شاید شعر میخواهد بگوید ما یک ملت هستیم و اگر روزی خارجی بر ما حمله کند، باید حاضر باشیم همه جان خود را فدا کنیم تا اگر قرار است ما نباشیم دیگری هم نباشد. پس احتمالا اگر لازم شد، بمب به خود می بندیم و به طورانتهاری حاضریم کشته شویم تا آنها را نیز بکشیم، درست مثل خلبانهای ژاپنی در جنگ جهانی دوم یا اعضا پی ال او در فلسطین و آشوبگران در عراق. پس ما شاید فرق زیادی با مسلمان ها نداشته باشیم چون آنها شهید میشوند و به بهشت و باکره ها میرسند ولی ما آن را هم به دست نمی آوریم. ء
به هرصورت قبل از تکرار طوطی وار اشعار، بد نیست به معنی آنها توجه کنیم چون بزرگان ما اکثر اوقات حرفهای بسیار عمیقی زاده اند که باید به آنها اندیشید. مثالا
حافظ رهنمودهای دقیقی در مورد مشکلات جامعه ما کرده "گر آن شيرين پسر خونم بريزد دلا چون شير مادر كن حلالش!" ء
(۱). با اینکه از الله و اسلام بیزارم، باید بگویم، از نظر طراحی و تصویری، سمبل اهورا مزدا را بسیار ناهنرمندانه مییابم. به نظر من طرح زیبایی نیست ولی همه نقش های ایران باستان کم و بیش ترسناکند. مقایسه کنید با اشکال مصر و یونان باستان. ء
No comments:
Post a Comment